Bij mindfulness gaat het om meer dan enkel het oefenen van bepaalde technieken, zoals het trainen van aandacht, meditatietechnieken, enz. Er zijn ook bepaalde houdingen die de beoefening van mindfulness ondersteunen. Deze houdingen zijn niet-oordelen, geduld, een frisse blik, vertrouwen, niet hoeven streven, openheid en mildheid.
Hoe vriendelijk ga je met jezelf om? Wat zeg je tegen jezelf indien je ’s avonds terugkijkt op de dag en misschien vaststelt dat je bepaalde zaken anders, misschien beter had kunnen doen? Geef je op dat moment vriendelijke, constructieve feedback of ben je je grootste criticaster die er niet voor terugdeinst je volledig de grond in te boren?
Ik kan deze vraag natuurlijk niet voor iedereen beantwoorden, maar de ervaring leert toch dat veel mensen de stem van de criticaster in zichzelf maar al te gemakkelijk herkennen. Wij leggen voor onszelf de lat hoog en als wij het opgelegde doel – in onze ogen – niet halen, sparen we onszelf niet.
Mildheid daarentegen is een houding waarbij je het beste met jezelf voorhebt. Het is niet altijd gemakkelijk om te weten wat dit nu concreet betekent. Edel Maex stelt voor om te vetrekken vanuit je eigen verlangen. Als jezelf in de problemen zit, misschien bepaalde zaken verkeerd hebt aangepakt, hoe wil je dan dat anderen je behandelen? Met snoeiharde kritiek of met bereidheid om te luisteren en met begrip, misschien een nuttige tip hier en daar, waar het kan? Voor velen van ons is de keuze snel gemaakt. Die houding waar je op die momenten naar verlangt in de ander, is de houding van mildheid.
Deze vriendelijke, opbouwende houding oefenen we ook bij het beoefenen van mindfulness. De bereidheid om te stoppen en naar onszelf te kijken, wat de basis is van mindfulness, is op zich al een vorm van mildheid. Maar als deze bereidheid gepaard met een strenge en oordelende houding naar jezelf, kan deze bereidheid ook verworden tot een vorm van wreedheid, een houding waarbij je jezelf voortdurend afbreekt. Dat is vanzelfsprekend niet waarom we oefenen en zo wordt het ook moeilijk om te leren en de beoefening van mindfulness vol te houden. Een vriendelijke houding ondersteunt ook een openheid van geest en een nieuwsgierigheid die nodig is om te ontdekken wat er nu is, in dit moment, wat dat ook is.
Mindfulness beoefenen doe je dan ook in een houding van vriendelijkheid. Dit is niet in alle vormen van meditatie zo. Er zijn ook vormen waar in meer of mindere mate een strenge houding belangrijk wordt gevonden. Bij mindfulness gaan we ervan uit dat , als je strengheid traint, je een strenge houding ontwikkelt, en als je vriendelijkheid traint, je een vriendelijke houding als geschenk krijgt.
Voor mildheid kan je kiezen. Het is een bewuste keuze. Ook, of misschien vooral, als je ambitieus bent en je van je leven iets wil maken, kan je ervoor kiezen dit te doen in een welwillende, opbouwende houding naar jezelf en de anderen. Dit betekent niet dat je je doelen moet laten varen. Het betekent wel dat je bij het streven naar je doelen oog blijft hebben voor het zorgen voor jezelf én dat je hierbij ook oog blijft hebben voor de mooie moment die zich hier en nu voordoen.
Het ontwikkelen van een vriendelijke houding naar jezelf loont zeker de moeite. Een milde houding naar jezelf heeft immers de neiging zich ook uit te breiden naar de personen in je omgeving. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die een mindfulnesstraining hebben gevolgd niet alleen vriendelijker omgaan met zichzelf, maar ook met hun familie, vrienden en collega’s.
Een milde houding zorgt ten slotte niet alleen voor een meer respectvolle houding naar jezelf en dus voor meer zelfrespect. Het zorgt ook voor dat mensen meer persoonlijk initiatief nemen, beter om kunnen met moeilijkheden en bereid zijn om meer verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties. Mensen met een milde houding hebben ook minder om angst om fouten te maken en slagen er ook in om hun emoties beter te reguleren, wat dan weer leidt tot betere relaties thuis en op het werk.
En, zoals gezegd, is mildheid een keuze. Je kan er bij wijze van spreken op elk moment voor kiezen om het patroon van zelfverwijt los te laten. En de praktijk van mindfulness is daar om je te ondersteunen in deze vriendelijke houding door middel van een aantal eenvoudige oefeningen waarbij je je op elk moment van de dag kan trainen in milde, open aandacht.