"De bereidheid om te stoppen en zonder vooroordeel te kijken naar wat nu is, is de basis voor meer zinvolle, menselijkere, efficiëntere en, uiteindelijk ook, meer gefocuste acties en resultaten."
Bij mindfulness gaat het om meer dan enkel het oefenen van bepaalde technieken, zoals het trainen van aandacht, meditatietechnieken, enz. Er zijn ook bepaalde houdingen die de beoefening van mindfulness ondersteunen. Deze houdingen zijn niet-oordelen, geduld, een frisse blik, vertrouwen, niet hoeven streven, openheid en mildheid.
Aandacht werkt op een heel specifieke manier. Je aandacht zal zich snel op iets specifieks in de omgeving richten. Dat kan gaan om iets prettigs. In een winkelstraat zal je aandacht sneller getrokken worden door iets aantrekkelijks in de etalage dan door de vuilbak, om maar iets te zeggen. Je aandacht kan natuurlijk ook snel gaan naar iets wat bedreigend is. Als je de straat oversteekt, kan je maar beter de auto’s opgemerkt hebben.
Deze houding is heel nuttig en zelfs noodzakelijk als je bijvoorbeeld dat gevaarlijke kruispunt veilig wil overkomen. Deze houding maakt echter ook dat je bepaalde andere zaken die niet nuttig of niet aantrekkelijk zijn, al naargelang van het geval, gaan uitsluiten. Die merk je dan niet op.
Ik herinner mij nog het verhaal van mijn vader – ver voor de tijd van smartphones en zelfs mobiele telefoons – die elke dag met de trein pendelde naar Antwerpen en tijdens de kerstperiode een volle week erin geslaagd was om vier reuzengrote kerstbomen niet op te merken die een shopping center op de Meir had geplaatst. De wandeling van het station naar kantoor was voor hem al een voorbereiding voor het werk op kantoor. Hij merkte daarnaast misschien het verkeer nog wel op – gelukkig voor hem – maar voor andere zaken was duidelijk geen aandacht meer over. Pas wanneer hij samen met mijn moeder de daaropvolgende zaterdag een winkeluitstapje maakte naar de stad, merkte hij dat er bomen stonden …
En dit is natuurlijk een onschuldig voorbeeld. En, zoals gezegd, in het dagelijkse leven heb je een zekere vorm van focus ook nodig. Maar, als je nooit tijd maakt om te trachten een zicht te krijgen op een soort van totaalbeeld van de situatie, wat mis je dan? Heb je wel een juist beeld van de manier waarop je op een situaties hebt gereageerd? Weet je hoe je er nu bij zit? Maak je daar regelmatig tijd voor of zit je met je aandacht voortdurend ergens anders?
Deze open houding oefen je natuurlijk het best in een veilige omgeving. Op het meditatiekussen of het matje kan je voor jezelf zo een veilige omgeving creëren waar je kan oefenen. Op je kussen geef je gelijke aandacht aan wat zich ook aandient, of het nu prettig is of onprettig. Ook het onaangename, nutteloze en vervelende is welkom in je aandacht. Hierdoor geef je jezelf de kans om vertrouwd te geraken met hoe je er nu bij zit en met wat je nu misschien nodig hebt.
Op het werk is je aandacht vanzelfsprekend gericht op datgene wat nodig is om het werk zo efficiënt mogelijk gedaan te krijgen. Het zou moeilijk zijn om projecten rond te krijgen indien je niet gefocust zou zijn. Focus is hier op zijn plaats. Toch kan tijd maken voor een open houding ook op het werk heel belangrijk zijn.
Zo kan je in een gesprek of een meeting zo gericht zijn op het resultaat dat je wilt bereiken, dat je misschien niet meer hoort dat bepaalde bemerkingen van collega’s wezenlijk zijn en problemen signaleren die om een oplossing vragen. Door een gefocuste houding kan het ook zijn dat je geen oog hebt voor bepaalde emoties die beslissingen of taken met zich meebrengen bij collega’s of bij jezelf. Oog hebben voor deze emoties en voor de opmerkingen van anderen zorgt voor betere beslissingen, warmere persoonlijke relaties en beter teamwork, wat dan weer leidt tot betere resultaten.
Op deze manier is openheid ook gelinkt met de houding van niet-oordelen. Als je je oordeel – waarmee onze geest vaak heel snel mee komt aandraven – even on hold kan stellen, creëer je voor jezelf de ruimte om je te laten verrassen met wat de andere als oplossingen te bieden heeft. En zo wordt die openheid, die bereidheid om te stoppen en zonder vooroordeel te kijken naar wat nu is, de basis voor meer zinvolle, menselijkere, efficiëntere en, uiteindelijk ook, meer gefocuste acties en resul
taten.